เช้าวันที่ 3 มีนาคม 2568 สถาบันไทยคดีศึกษาจัดงานวันคล้ายวันสถาปนา 54 ปี (พ.ศ. 2514 - 2568) ณ ห้องประชุมคึกฤทธิ์ ปราโมช โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.วสันต์ เหลืองประภัสร์ ผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา พร้อมด้วยบุคลากรสถาบันฯ ทุกส่วนงาน ร่วมให้การต้อนรับคณะผู้บริหารมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะผู้บริหารและ/หรือผู้แทนจากคณะ/หน่วยงานต่าง ๆ ภายใน มธ. ที่มาร่วมแสดงความยินดี

จากนั้น ผู้อำนวยการสถาบันฯ พร้อมด้วยบุคลากร และแขกผู้มีเกียรติเข้าร่วมพิธีสวดเจริญพระพุทธมนต์ (สวดนพเคราะห์) โดยคณะพระสงฆ์จากวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์) เพื่อความเป็นสิริมงคล

สถาบันไทยคดีศึกษา ขอขอบพระคุณทุกท่านที่มาร่วมแสดงความยินดีในวาระโอกาส 54 ปี สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มา ณ โอกาสนี้

เมื่อช่วงบ่ายของวันที่ 3 มีนาคม 2568 สถาบันไทยคดีศึกษา จัดเสวนาวิชาการเนื่องในโอกาสครบรอบวันสถาปนาสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีที่ 54 เรื่อง สนทนากับนักประวัติศาสตร์: จาก “ไทยคดีศึกษา” ถึง “Thai Studies” โดยได้รับเกียรติจาก ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และอดีตรองผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ อดีตคณบดีคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นวิทยากร รองศาสตราจารย์ ดร.วสันต์ เหลืองประภัสร์ ผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา เป็นผู้ดำเนินรายการ การเสวนาครั้งนี้ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรก ศ.พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ กล่าวถึงความเป็นมาของสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผ่านเอกสารของหอจดหมายเหตุธรรมศาสตร์ ส่วนที่สอง ศ.เกียรติคุณ ดร.ธเนศ  เล่าประสบการณ์การทำงานวิชาการในฐานะตั้งแต่นักศึกษาจนถึงอาจารย์ พร้อมทั้งชี้ให้เห็นข้อสังเกตบางประการเกี่ยวกับการวิจัยด้านไทยศึกษาและอาณาบริเวณศึกษาเพื่อเป็นแนวทางสำหรับสถาบันไทยคดีศึกษาในอนาคต

จุลสารหอจดหมายเหตุธรรมศาสตร์ ฉบับที่ 27 (มิถุนายน 2566 - พฤษภาคม 2567) "มรดกทางวัฒนธรรม" เป็นสิ่งสะท้อนการดำเนินชีวิตและอัตลักษณ์ของบรรพบุรุษที่ได้สร้างสรรค์ และสืบทอดจากคนรุ่นหนึ่งมายังคนอีกรุ่นหนึ่ง ถึงแม้จะมีความแตกต่างในช่วงเวลาและบริบททางสังคมแต่ก็มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาสังคมปัจจุบันในหลายมิติ ทั้งในด้านประวัติศาสตร์ การศึกษา เศรษฐกิจและสังคม จึงควรค่าแก่การอนุรักษ์และสืบสานเพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและเรียนรู้ต่อไป

นิทรรศการเพื่อบอกเล่าเรื่องเบื้องหลังภาพยนตร์ "พระเจ้าช้างเผือก" (The King of the White Elephant) ภาพยนตร์โดย ปรีดี พนมยงค์ เนื่องในโอกาสครบรอบ 79 ปี วันสันติภาพไทย และเนื่องในโอกาสที่คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยแผนงานความทรงจำแห่งโลกของประเทศไทย ประกาศรับรอง “พระเจ้าช้างเผือก The King of the White Elephant” เป็นเอกสารมรดกความทรงจำแห่งโลกของประเทศไทย (National Register) เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2566 จัดทำโดย หอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

บทความวิชาการโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ เนื่องในโอกาสครบรอบ 50 ปี 

การสถาปนาสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

มองโลกในไทย มองไทยในโลก เล่ม 1

บทความวิชาการโครงการประชุมวิชาการระดับชาติ เนื่องในโอกาสครบรอบ 50 ปี

การสถาปนาสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

มองโลกในไทย มองไทยในโลก เล่ม 2

วัดพระธาตุเสด็จ เป็นอีกวัดหนึ่งที่สำคัญของจังหวัดลำปาง เป็นที่ประดิษฐานพระธาตุศักดิ์สิทธิ์ ณ ทิศเบื้องเหนือของเมืองลำปาง ใน พ.ศ. 2552 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยสถาบันไทยคดีศึกษา และศูนย์ลำปาง ได้เริ่มเข้าสำรวจพร้อมกับทำงานผ่านการวิจัยอย่างมีส่วนร่วมกับวัดและชุมชน จนเกิดเป็น “โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุเสด็จพิพิธภัณฑ์ของชาวลำปางและมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์” โดยนำเนื้อหาจากงานวิจัยของนักวิจัยสถาบันไทยคดีศึกษามาบูรณาการให้เกิดเป็นนิทรรศการถาวรของพิพิธภัณฑ์

เป็นเวลากว่าหนึ่งทศวรรษ ที่พิพิธภัณฑ์ดังกล่าวได้เปิดดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง และใน พ.ศ. 2564 นี้เอง สถาบันไทยคดีศึกษาจึงได้จัดทำโครงการ “ความร่วมมือทางวิชาการเพื่อปรับปรุงการจัดแสดงพิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุเสด็จ” เพื่อปรับปรุงเนื้อหานิทรรศการในพิพิธภัณฑ์วัดและปรับให้เป็นในรูปแบบออนไลน์ เพื่อให้องค์ความรู้นี้สามารถเผยแพร่สู่สังคมในวงกว้าง และเพื่อเป็นการทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรมตามพันธกิจของสถาบันฯ

สิ่งพิมพ์วิชาการที่เป็นผลผลิตโดยคณะนักวิจัยสถาบันไทยคดีศึกษา ได้แก่ ดร.เทียมจิตร์ พ่วงสมจิตร์ ดร.สิโรตม์ ภินันท์รัชต์ธร และ ดร.อาสา คำภา ภายใต้โครงการบริการความรู้มุมไทยศึกษา ณ เรือนไทย ตอน สืบสานประเพณีงานบุญจุลกฐิน จากความร่วมมือทางวิชาการระหว่าง สถาบันไทยคดีศึกษา กับ คณะศิลปกรรมศาสตร์ ในโอกาสฉลองครบรอบการสถาปนา 90 ปี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และการจัดงานสืบสานประเพณีงานบุญจุลกฐิน "จุลกฐิน" จากเมล็ดฝ้าย สู้ผ้าไตรจีวร ณ วัดศาลาแดงเหนือ อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี เมื่อวันที่ 17-18 พฤศจิกายน 2566 ที่ผ่านมา

“จิตรกรรมฝาผนัง” เป็นงานศิลปกรรมที่มีคุณค่าและประโยชน์อย่างมาก นอกจากจะแสดงเรื่องหรือภาพที่มีอยู่จริง หรือเรื่องที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ หรือที่มีในนิยายนิทานแล้ว ภาพเขียนเหล่านี้ยังเป็นตำนานอันซื่อสัตย์ที่บันทึกเรื่องราวอันเป็นจริงจากจารีตประเพณีและระเบียบแบบแผนที่มีอยู่ในอดีต อันเป็นหลักฐานที่ทรงคุณค่าในการศึกษาค้นคว้าทางด้านประวัติศาสตร์

สิ่งพิมพ์วิชาการของสถาบันฯ จากการลงพื้นที่วิจัยกลุ่มชาติพันธุ์ของ รองศาสตราจารย์ สุมิตร ปิติพัฒน์ อดีตผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (พ.ศ. 2536-2542) และคณะนักวิจัย จำนวน 4 รายการ เพื่อรำลึกถึงและร่วมเชิดชูท่านในฐานะผู้ที่ศึกษาวิจัยสังคม วัฒนธรรม และวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโขง ก่อให้เกิดคุณูปการต่อการศึกษาวิจัยทางด้านมานุษยวิทยาแก่นักวิชาการรุ่นหลัง

สิ่งพิมพ์ทั้ง 4 รายการ ได้แก่ 1. ขบวนการฟื้นฟูภาษาความเชื่อและพิธีกรรมของไทยอาหมในรัฐอัสสัม ประเทศอินเดีย 2. คนไตในซือเหมา มณฑลยูนนาน สาธารณรัฐประชาชนจีน ประวัติศาสตร์ การเมือง และวัฒนธรรม 3. คนไทแดงในแขวงหัวพัน สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว 4. ไย้ ไต และเกาลาน : กลุ่มชาติพันธุ์ไทในเวียดนามเหนือ 

ผู้สนใจติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม หรือสั่งซื้อได้ที่ งานบริการวิชาการ โทร. 026133205 ต่อ 22 (โศรยา) หรือ 19 (ศิวพล) Facebook เพจ สถาบันไทยคดีศึกษา มธ. (TKRI TU)

งานบริการวิชาการ สถาบันไทยคดีศึกษา จัดทำ E-Book องค์ความรู้และการสังเคราะห์ความรู้จากงานวิจัย ชุดที่ 1 เพื่อเผยแพร่ตามแผนยุทธศาสตร์
โดยมีเนื้อหา ทั้งหมด 10 เรื่องได้แก่

1.สัญลักษณ์และพุทธธรรมในบทพระราชนิพนธ์ เรื่อง พระมหาชนก
2.ความต้องการของชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงอาสาสมัคร : กรณีศึกษาชุมชนมอญบางกระดี่
3.พระพุทธปฏิมาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสร้าง: คติการสร้าง และรูปแบบศิลปะ
4.การสำรวจสถานะความรู้ด้านประวัติศาสตร์ศิลปะไทยที่เกี่ยวข้องกับศิลปะพม่า – มอญ
5.พระมหากษัตริย์แห่งสังคม “เมืองน้ำ”: จาก คติจารีตถึงการควบคุมบริหารจัดการน้ำภายใต้บริบท “พระราชอำนาจนำ”
6.การศึกษาเอกสารนำเที่ยวเพื่อรวบรวมข้อมูลพื้นฐานการท่องเที่ยวของสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา
7.“มหาเตงดอจี” ภาพจิตรกรรมสะท้อนศิลปะโยเดียในแผ่นดินพม่า:ทัศนะบางประการต่อสภาพปัญหาในปัจจุบันสู่แนวทางการบริหารจัดการอย่างยั่งยืนในอนาคต
8.มหาโพธิวิหารจำลองในไทยช่วงสมัยพุทธศตวรรษที่ 26: การส่งผ่านรูปแบบทางศิลปกรรมจากอินเดียและการเคลื่อนคลายของความหมายเชิงสัญลักษณ์
9.เมื่อ “ไทย” คือห้องทำงานใหม่: ประสบการณ์และความรู้สึกจากนักวิจัยรุ่นใหม่ “สถาบันวิจัยชั้นนำด้านไทยคดีศึกษาของประเทศ ที่เชื่อมโยงภูมิภาคอาเซียนและภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก”
10.แนวทางในการน้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติในภาคส่วนต่าง ๆ ของสังคมไทย: ศึกษาและวิเคราะห์จากงานวิจัยในช่วงพ.ศ. 2545-2554 และกรณีตัวอย่างแห่งความสำเร็จ

รวมข้อเขียนทางวิชาการโดยคณะนักวิจัยของสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายใต้โครงการวิจัย เรื่อง "การวิจัยและพัฒนาเพื่อยกระดับพิพิธภัณฑ์วัดพระรูป จังหวัดสุพรรณบุรี ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิต ที่เหมาะสมกับสังคมไทยในศตวรรษที่ ๒๑" โดยมุ่งนำเสนอเรื่องเล่าเกี่ยวกับคนและสิ่งของที่สัมพันธ์กับพิพิธภัณฑ์วัดพระรูป แหล่งเรียนรู้ในพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่เชื่อมโยงกับพิพิธภัณฑ์วัดพระรูป รวมถึงการถอดบทเรียนการพัฒนาพิพิธภัณฑ์วัดพระรูปให้เป็นพิพิธภัณฑ์ต้นแบบสำหรับการเป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิตแก่ประชาชนไปจนถึงอนุชนรุ่นหลัง

คลังข้อมูลดิจิทัล เรื่อง “โขน”

เป็นการรวบรวมข้อมูลอาทิ การแสดงนาฏศิลป์ บทประพันธ์ วรรณศิลป์ ดนตรีประกอบ คีตศิลป์ งานช่างเครื่องแต่งกายเครื่องประดับ หัวโขน งานหัตถศิลป์ ซึ่งมีทั้งประเภทลายลักษณ์อักษร และประเภทสื่อโสตทัศนวัสดุต่าง ๆ อาทิ ภาพถ่าย ฟิล์ม (เนกาทีฟและภาพยนตร์) สไลด์ โปสเตอร์ แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพ มาแปลงเป็นข้อมูลดิจิทัล ประเภทวัสดุคอมพิวเตอร์

เผยแพร่บนสื่ออินเทอร์เน็ต เพื่อรองรับผู้ใช้บริการได้ในวงกว้าง มีความสะดวก รวดเร็ว เป็นการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเองให้แก่ประชาชน และเป็นแหล่งเรียนรู้ของสังคมในด้านการอนุรักษ์คุณค่าทางวัฒนธรรมของชาติต่อไป

วารสารไทยคดีศึกษา ได้ดำเนินมาถึงปีที่ 21 ฉบับที่ 1 บทความในฉบับนี้ยังคงได้รับความนิยมในฐานะสื่อกลางในการทำหน้าที่สะท้อนปรากฏการณ์ด้านศิลปวัฒนธรรมของสังคมไทยที่โดดเด่นในมิติที่แตกต่างหลากหลาย อาทิ ศิลปกรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ ตลอดจนวัฒนธรรมร่วมสมัยอย่างกีฬาและอาหาร ก็ได้ถูกถ่ายทอดและบรรจุอยู่ในวารสารฉบับนี้เช่นกัน

วารสารไทยคดีศึกษาได้ก้าวเข้าสู่ปีที่ 21 ฉบับที่ 2 โดยบทความในฉบับนี้ยังคงเป็นที่นิยมในฐานะสื่อกลางที่สะท้อนถึงปรากฏการณ์ทางศิลปวัฒนธรรมของสังคมไทยในหลากหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นประวัติศาสตร์ พุทธศาสนา วรรณกรรม การประกอบสร้างความรู้และความจริงทางสังคม รวมถึงวัฒนธรรมร่วมสมัยอย่างการท่องเที่ยว ซึ่งทั้งหมดนี้ถูกนำเสนอและรวบรวมไว้อย่างครบถ้วนในวารสารฉบับนี้